Trong xã hội hiện đại, các bậc làm cha mẹ luôn mong muốn có thể làm những điều tốt nhất cho con mình. Việc sở hữu một khuôn mặt cân đối, hài hòa, hàm răng thẳng đều, một nụ cười đẹp, cùng với khớp cắn chuẩn, được xem là một tài sản lớn bố mẹ có thể để lại cho con, vì đó không chỉ là vẻ đẹp bên ngoài, mà còn mang lại sự tự tin cho trẻ, hành trang rất quan trọng để trẻ trưởng thành và phát triển tối đa những tố chất của mình.
Khi nào có thể niềng răng cho trẻ? Có phải thay răng hết mới nên niềng răng không?
Đa số phụ huynh đến phòng khám đều bắt đầu bằng câu hỏi “Khi nào có thể niềng răng cho trẻ?”, “Có phải thay răng hết mới nên niềng răng không?”. Theo Hiệp Hội Chỉnh nha Hoa Kỳ (ADA), khi trẻ 6-7 tuổi là thời điểm thích hợp để đưa trẻ đến khám lần đầu tiên với bác sĩ chỉnh nha. Việc thăm khám lâm sàng, cùng những khảo sát phim X-quang toàn cảnh, phim sọ nghiêng, sọ thẳng… sẽ giúp bác sĩ dự báo khuynh hướng tăng trưởng, cũng như theo dõi việc mọc răng cho trẻ. Giai đoạn thay răng vĩnh viễn diễn ra từ 6-12 tuổi, BS sẽ chọn thời điểm vàng phù hợp để can thiệp cho trẻ. Sự can thiệp đúng lúc sẽ giúp giảm thiểu các sai lệch xương, loại bỏ các thói quen xấu làm ảnh hưởng đến sự phát triển răng và xương hàm như: tật đẩy lưỡi có thể gây tình trạng khớp cắn hở, bú bình hay mút tay kéo dài (sau 4 tuổi) dẫn đến hô răng hoặc hô xương, trẻ bị thở miệng do VA hoặc Amidan to và viêm nhiễm, có thể dẫn đến tình trạng hẹp hàm trên và lùi hàm dưới, gây ra hô nhiều… Thời điểm là tất cả. Điều trị đúng lúc, chính là điều trị can thiệp những vấn đề đang xảy ra của trẻ ngay khi các răng sữa vẫn đang tồn tại.
Tại sao lại là lúc trẻ 7 tuổi?
Thời điểm khi trẻ 7 tuổi vì khi đó trẻ có đầy đủ các răng vĩnh viễn để nha sĩ có thể đánh giá sự phát triển của răng và xương hàm, có thể dẫn đến nguồn thông tin vô tận. Những BS chỉnh nha được đào tạo chuyên sâu có thể giúp phát hiện những vấn đề tinh tế nhất trên trẻ nhỏ.
Thường sẽ có 3 tình huống trong lần kiểm tra đầu tiên này:
- Chưa cần thiết điều trị chỉnh nha.
- Điều trị sẽ cần trong tương lai, nên trẻ sẽ được theo dõi định kỳ khi mặt và xương hàm tiếp tục phát triển.
- Có những vấn đề cần can thiệp sớm. Khi có nhiều sai lệch xảy ra cùng lúc trên trẻ, các BS chỉnh nha đồng thuận rằng điều trị sớm có thể mang lại lợi ích cho trẻ, giúp điều chỉnh bớt những sai lệch mà nó sẽ trở nên trầm trọng theo thời gian nếu không được điều trị đúng lúc. Mục tiêu của điều trị giai đoạn này là can thiệp các vấn đề đang phát triển, loại bỏ nguyên nhân gây ra lệch lạc và tạo đủ khoảng cho việc mọc các răng vĩnh viễn đang dần hình thành.
Trẻ vẫn có thể cần điều trị giai đoạn 2 sau khi các răng vĩnh viễn mọc lên nhằm đưa các răng này về đúng vị trí mong muốn, đạt thẩm mỹ tối ưu. Các vấn đề có thể điều trị ngay khi trẻ còn răng sữa bao gồm: Cắn chéo, Cắn hở, Cắn sâu, Răng mọc chen chúc nhiều, Tình trạng bất thường số lượng răng: dư răng hoặc thiếu răng, Các răng có tiếp xúc bất thường hoặc không tiếp xúc nhau, Trẻ có thói quen ngậm núm vú, ngậm ngón tay cái hay bú bình kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của răng và xương hàm.
Điều trị chỉnh nha can thiệp có thể làm nhiều cách như khí cụ tháo lắp hoặc cố định giúp điều chỉnh các răng về đúng vị trí, hoặc giữ khoảng khi trẻ thay răng, có cả những khí cụ chỉnh xương trẻ đeo ban đêm để điều chỉnh những sai lệch nặng do xương hàm. Thỉnh thoảng không cần sử dụng khí cụ, mà cần theo dõi tiến trình thay răng, can thiệp nhổ răng đúng thời điểm để giúp các răng vĩnh viễn mọc lên có kiểm soát, ích lợi cho sự tăng trưởng của trẻ. Điều trị đúng thời điểm có thể giúp chăn chặn hoặc can thiệp những vấn đề trầm trọng hơn từ giai đoạn phát triển, làm cho việc điều trị ở giai đoạn sau sẽ ngắn hơn và ít phức tạp hơn. Trong một số trường hợp sai lệch xương nặng, bác sĩ chỉnh nha có thể đạt được kết quả mỹ mãn nhờ tác động vào sự phát triển mặt và xương hàm. Kết quả này có thể không đạt được nếu tác động khi việc tăng trưởng xương đã hoàn tất.
Việc điều trị đúng thời điểm cho bác sĩ chỉnh nha cơ hội:
- Hướng dẫn sự tăng trưởng xương hàm.
- Giảm nguy cơ chấn thương cho các răng cửa bị hô chìa ra trước.
- Loại bỏ các thói quen xấu có hại cho răng mặt, cải thiện thẩm mỹ vẻ bên ngoài cho trẻ, hướng dẫn các răng vĩnh viễn đến những vị trí phù hợp hơn, tạo ra sự sắp xếp thẩm mỹ và hài hòa cho răng, môi và khuôn mặt.
Mục tiêu cuối cùng của điều trị sớm là giúp những vấn đề về sai lệch khớp cắn dễ dàng được điều chỉnh nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời. Đợi đến lúc tất cả các răng vĩnh viễn mọc lên, hoặc khi sự tăng trưởng xương hàm gần như hoàn tất, việc thực hiện những điều chỉnh này sẽ có thể rất khó khăn và cần can thiệp nhổ răng vĩnh viễn hoặc có thể cả phẫu thuật xương hàm khi trưởng thành.
Với việc đánh giá nhu cầu chỉnh nha của trẻ khi 7 tuổi, trẻ em có cơ hội tốt nhất để có nụ cười mạnh khỏe và thẩm mỹ. Nếu trẻ lớn hơn 7, chắc chắn rằng không phải là quá trễ để đi thăm khám. Các bệnh nhân sẽ có nhu cầu khác nhau về sự phát triển tâm sinh lý cũng như nhu cầu điều trị, mục tiêu điều trị chỉnh nha là đưa ra cho mỗi bệnh nhân kế hoạch điều trị phù hợp nhất ở thời điểm phù hợp nhất.
BS Đỗ Quỳnh Như
Ủy viên Ban chấp hành Liên chi hội
Chỉnh hình Răng Mặt TP.HCM
Theo Tạp chí Sức Khỏe
