Mỗi khu vườn đều mang một ý nghĩa riêng, vườn nhiệt đới – không ngoại lệ, là câu chuyện kể về bí mật hoang dại và nhiều ẩn dấu của người sở hữu. Sẽ không lạ nếu bạn muốn tự tạo cho mình một mảnh rừng riêng, với tầng tầng cây xanh mang đầy đủ cảm nhận khơi gợi xúc giác; để làm được điều đó, bạn cần phải hiểu hơn về những đặc điểm riêng của khu vườn mình sẽ có.
Những điều đặc biệt của một khu rừng nhiệt đới
Cảm hứng thiết kế tập trung vào hệ thực vật, tạo nên khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, bao la – khác biệt của khu vườn nhiệt đới. Bạn cần chú trọng sử dụng các loài cây trồng đặc trưng, không phô trương cùng nhiều yếu tố kết hợp. Hãy tập trung nhấn mạnh vào các loài cây có lá lớn, màu tươi sáng, điểm phối cây có hoa rực rỡ.
Vườn nhiệt đới được xác định qua những thực vật nhiệt đới, ví dụ điển hình là các cây thiên điểu, bạch chỉ, cọ… Hãy sử dụng những loại cây có tán lá tươi tốt với tất cả các sắc thái màu xanh lá kèm với sự tương phản về kết cấu giữa các loại cây như cây lá lớn, cây có lá mỏng dài, và cây họ dương xỉ. Hầu hết các loại cây nhiệt đới không thể chịu được băng giá hoặc sương giá vì vậy hãy ưu tiên sử dụng cây bản địa để đảm bảo cây có thể tồn tại và phát triển ở nơi bạn sống. Với mật độ trồng dày đặc, những cây có sự chênh lệch về chiều cao và đặc điểm hình thái của lá và màu sắc dễ dàng tạo cảm giác đời sống thực vật dồi dào được bao phủ.
Bên cạnh đó, các khu vườn nhiệt đới luôn được tạo ra dưới điều kiện chăm sóc có độ ẩm cao, thường nằm trong khu vực có lượng mưa lớn do đặc tính cần nhiều nước trong quá trình chăm sóc, bảo dưỡng; nên các kiểu lát được chọn phải phù hợp để chịu được thời tiết và độ ẩm liên tục.
Cảm hứng thiết kế tập trung vào hệ thực vật, tạo nên khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, bao la – khác biệt của khu vườn nhiệt đới. Bạn cần chú trọng sử dụng các loài cây trồng đặc trưng, không phô trương cùng nhiều yếu tố kết hợp. Hãy tập trung nhấn mạnh vào các loài cây có lá lớn, màu tươi sáng, điểm phối cây có hoa rực rỡ.
Vườn nhiệt đới được xác định qua những thực vật nhiệt đới, ví dụ điển hình là các cây thiên điểu, bạch chỉ, cọ… Hãy sử dụng những loại cây có tán lá tươi tốt với tất cả các sắc thái màu xanh lá kèm với sự tương phản về kết cấu giữa các loại cây như cây lá lớn, cây có lá mỏng dài, và cây họ dương xỉ. Hầu hết các loại cây nhiệt đới không thể chịu được băng giá hoặc sương giá vì vậy hãy ưu tiên sử dụng cây bản địa để đảm bảo cây có thể tồn tại và phát triển ở nơi bạn sống. Với mật độ trồng dày đặc, những cây có sự chênh lệch về chiều cao và đặc điểm hình thái của lá và màu sắc dễ dàng tạo cảm giác đời sống thực vật dồi dào được bao phủ.
Bên cạnh đó, các khu vườn nhiệt đới luôn được tạo ra dưới điều kiện chăm sóc có độ ẩm cao, thường nằm trong khu vực có lượng mưa lớn do đặc tính cần nhiều nước trong quá trình chăm sóc, bảo dưỡng; nên các kiểu lát được chọn phải phù hợp để chịu được thời tiết và độ ẩm liên tục.
Tạo điểm nhấn với những chậu cây bằng đá/đất nung làm tăng thêm bầu không khí trầm ổn, cảm giác trường tồn của khu vườn, đặc biệt là khi các vật nhấn “già” đi. Bạn có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa bằng cách sơn lên bề mặt các đồ vật một lớp dung dịch từ sữa chua.
Hương vị, âm thanh – không thể thiếu của một khu vườn nhiệt đới
Vườn nhiệt đới mang cảm hứng từ những rừng mưa ẩm ướt, xa xăm và bất tận, vì vậy yếu tố nước trong vườn là không thể thiếu. Một đài phun nước, thác nước hay ao nước nhỏ cũng làm tăng thêm cảm nhận giác quan cho người thưởng ngoạn. Hình ảnh hạt sương đậu trên tán lá, nước chảy mòn trên thác – vô số hình ảnh sẽ tạo nên những hiệu ứng âm thanh êm dịu, thư giãn tuyệt vời, cảm giác như ta thực thụ bước vào một rừng mưa nhiệt đới. Nếu không gian vườn bị hạn chế, hãy thay đổi bố cục bằng một chậu nước đặt ở độ cao phù hợp, trồng thêm cây thủy sinh hoặc cây bản địa đặc trưng. Nếu yêu thích một chút “phá cách”, đừng ngần ngại bố trí một tường thác gồ ghề róc rách với các cụm đá hoặc cây trồng thủy sinh bám trên vách, chúng sẽ mang đến những trải nghiệm tuyệt vời như thể một vách hang động kỳ bí cần bạn khám phá.
Vườn nhiệt đới và nguyên tắc phối kết cây trồng
Tất cả các khu vườn đều có điểm chung là đem lại cảm giác thư giãn và vui vẻ cho người sở hữu chúng. Tuy nhiên, ở từng phong cách thiết kế vườn khác nhau sẽ có những đặc trưng riêng và đem lại cảm giác riêng cho gia chủ cũng như những người thưởng thức chúng. Đối với khu vườn nhiệt đới, thì điều quan trọng nhất là tập trung vào thiết kế hệ thực vật.
Bản chất của khu vườn nhiệt đới là trồng dày đặc. Chỉ với nhiều loại cây trong không gian nhỏ bạn có thể đạt được diện mạo giống như rừng rậm mong muốn.
Yếu tố quan trọng để tạo ra cảnh quan nhiệt đới là mật độ sắp xếp các tầng tán lá. Tán lá phải to lớn, rực rỡ, sống động, nhiều màu sắc, hoa có màu sắc rực rỡ. Thông thường bạn cần sử dụng nhiều cây giống nhau và trồng chúng thành từng lớp để tạo ra vẻ ngoài rậm rạp. Phần quan trọng trong việc lập kế hoạch thiết kế là chọn cây phù hợp cho khu vườn; lựa chọn trên cơ sở kích thước, hình dáng, cấu trúc, kết cấu của lá, vì vườn nhiệt đới được trồng theo từng lớp, bạn cần tìm ra cây nào thích hợp để trồng phía trên, cây nào tốt hơn để trồng phía dưới.
Phía trên cùng là những cây cao có tán lá tươi tốt để cung cấp bóng râm và bảo vệ cho những cây thấp hơn. Bạn có thể sử dụng bất cứ cây nào và trồng xen kẽ với cọ, dương xỉ, cây cao.
Lớp giữa được tạo thành từ cây bụi thấp với tán lá xum xuê, các sắc thái và hình dạng khác nhau và có hoa đẹp tạo điểm nhấn.
Lớp dưới cùng với cây thấp, cây bụi phủ nền được trồng dày đặc làm tăng thêm cảm giác phong phú của khu vườn.
Đặt những cây có tán lá tương phản cạnh nhau sẽ tạo nên sự kích tính thu hút ánh nhìn của mọi người. Có rất nhiều chủng loại cây cho bạn lựa chọn nhưng hãy nhớ rằng không phải giống cây nào cũng có thể sống tốt trong điều kiện khí hậu nơi bạn sống. Vì vậy, thay vì lựa chọn những giống cây nhập từ nước ngoài, hãy lựa chọn những loại cây bản địa phù hợp để cây được duy trì sức sống lâu nhất, tương thích với khí hậu nơi bạn sống và tạo vườn.
Đối với khu vườn hạn chế về không gian, tạo bức tường phủ xanh quanh vườn là ý tưởng tuyệt vời để bạn có thể đắm mình trong không gian mướt mát của thực vật.
Vườn nhiệt đới mang cảm hứng từ những rừng mưa ẩm ướt, xa xăm và bất tận, vì vậy yếu tố nước trong vườn là không thể thiếu. Một đài phun nước, thác nước hay ao nước nhỏ cũng làm tăng thêm cảm nhận giác quan cho người thưởng ngoạn. Hình ảnh hạt sương đậu trên tán lá, nước chảy mòn trên thác – vô số hình ảnh sẽ tạo nên những hiệu ứng âm thanh êm dịu, thư giãn tuyệt vời, cảm giác như ta thực thụ bước vào một rừng mưa nhiệt đới. Nếu không gian vườn bị hạn chế, hãy thay đổi bố cục bằng một chậu nước đặt ở độ cao phù hợp, trồng thêm cây thủy sinh hoặc cây bản địa đặc trưng. Nếu yêu thích một chút “phá cách”, đừng ngần ngại bố trí một tường thác gồ ghề róc rách với các cụm đá hoặc cây trồng thủy sinh bám trên vách, chúng sẽ mang đến những trải nghiệm tuyệt vời như thể một vách hang động kỳ bí cần bạn khám phá.
Vườn nhiệt đới và nguyên tắc phối kết cây trồng
Tất cả các khu vườn đều có điểm chung là đem lại cảm giác thư giãn và vui vẻ cho người sở hữu chúng. Tuy nhiên, ở từng phong cách thiết kế vườn khác nhau sẽ có những đặc trưng riêng và đem lại cảm giác riêng cho gia chủ cũng như những người thưởng thức chúng. Đối với khu vườn nhiệt đới, thì điều quan trọng nhất là tập trung vào thiết kế hệ thực vật.
Bản chất của khu vườn nhiệt đới là trồng dày đặc. Chỉ với nhiều loại cây trong không gian nhỏ bạn có thể đạt được diện mạo giống như rừng rậm mong muốn.
Yếu tố quan trọng để tạo ra cảnh quan nhiệt đới là mật độ sắp xếp các tầng tán lá. Tán lá phải to lớn, rực rỡ, sống động, nhiều màu sắc, hoa có màu sắc rực rỡ. Thông thường bạn cần sử dụng nhiều cây giống nhau và trồng chúng thành từng lớp để tạo ra vẻ ngoài rậm rạp. Phần quan trọng trong việc lập kế hoạch thiết kế là chọn cây phù hợp cho khu vườn; lựa chọn trên cơ sở kích thước, hình dáng, cấu trúc, kết cấu của lá, vì vườn nhiệt đới được trồng theo từng lớp, bạn cần tìm ra cây nào thích hợp để trồng phía trên, cây nào tốt hơn để trồng phía dưới.
Phía trên cùng là những cây cao có tán lá tươi tốt để cung cấp bóng râm và bảo vệ cho những cây thấp hơn. Bạn có thể sử dụng bất cứ cây nào và trồng xen kẽ với cọ, dương xỉ, cây cao.
Lớp giữa được tạo thành từ cây bụi thấp với tán lá xum xuê, các sắc thái và hình dạng khác nhau và có hoa đẹp tạo điểm nhấn.
Lớp dưới cùng với cây thấp, cây bụi phủ nền được trồng dày đặc làm tăng thêm cảm giác phong phú của khu vườn.
Đặt những cây có tán lá tương phản cạnh nhau sẽ tạo nên sự kích tính thu hút ánh nhìn của mọi người. Có rất nhiều chủng loại cây cho bạn lựa chọn nhưng hãy nhớ rằng không phải giống cây nào cũng có thể sống tốt trong điều kiện khí hậu nơi bạn sống. Vì vậy, thay vì lựa chọn những giống cây nhập từ nước ngoài, hãy lựa chọn những loại cây bản địa phù hợp để cây được duy trì sức sống lâu nhất, tương thích với khí hậu nơi bạn sống và tạo vườn.
Đối với khu vườn hạn chế về không gian, tạo bức tường phủ xanh quanh vườn là ý tưởng tuyệt vời để bạn có thể đắm mình trong không gian mướt mát của thực vật.
Sỏi là lựa chọn tuyệt vời cho phép thoát nước nhanh chóng và lớp phủ kiểm soát thoát nước bề mặt để giữ cho khu vườn luôn đủ nước. Ngoài ra sử dụng đá lát hoặc sàn gỗ cho lối đi và sân trong cũng là một lựa chọn không tồi giúp các đường nét của khu vườn trông đa dạng và sinh động hơn
Những khu vườn nhiệt đới đều có điểm chung là đem lại cảm giác thư giãn và vui vẻ cho người sở hữu chúng
Chăm sóc khu vườn nhiệt đới của bạn
Đừng mong đợi vào một khu vườn không cần bảo trì. Bất kỳ ai làm vườn ở nơi có khí hậu ấm áp, lượng mưa cao đều biết rằng cây cối phát triển rất mạnh có thể trở nên quá rậm rạp không kiểm soát, phá vỡ đi thiết kế ban đầu của khu vườn. Vì vậy hãy dành thời gian quan tâm đến khu vườn của bạn.
Ở những vùng nhiệt đới, thời điểm làm vườn tốt nhất là vào sáng sớm, trước khi nhiệt độ và độ ẩm tăng cao. Hãy dạo quanh khu vườn mỗi ngày, việc này giúp bạn nạp thêm năng lượng thiên nhiên trong lành, tinh thần thoải mái, đồng thời dành sự chú ý để biết trạng thái hiện tại của khu vườn như thế nào, từ đó có cách chăm sóc chúng một cách thích hợp nhất.
Luôn dọn tỉa những lá nâu, lá kém sức sống và hoa tàn để khu vườn lúc nào cũng trong trạng thái dồi dào, xanh mướt. Cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng để đảm bảo cho sự phát triển tươi tốt của của các loại thực vật trong vườn. Phân chuồng hoại mục, phân hữu cơ được bón định kỳ là cách tuyệt vời để duy trì sự sống cho cây xanh. Chúng đáp ứng nguồn thức ăn phong phú, các chất dinh dưỡng, giữ độ ẩm trong đất để giữ cho cây phát triển một cách khỏe mạnh, duy trì chu trình phát triển tự nhiên của cây.
Vẻ ngoài hoang dã rừng rậm là yếu tố không thể đặc trưng hơn của vườn nhiệt đới, tuy nhiên bạn cần giữ những cây lớn đủ gần với lối đi tạo cảm giác bao bọc vừa đủ, tránh trường hợp giữ tán cây quá lớn hoặc để chúng quá gần đến mức che lấp cả lối đi.
Tạo và chăm sóc một khu vườn nhiệt đới, cần nhiều sự kiên nhẫn và nhạy cảm, đồng thời hãy cẩn thận chọn lựa những loại cây và vật liệu phù hợp, có sẵn ở địa phương, để tạo nên một khu vườn đặc trưng, hài hòa, thuận phát triển nhất.
Đừng mong đợi vào một khu vườn không cần bảo trì. Bất kỳ ai làm vườn ở nơi có khí hậu ấm áp, lượng mưa cao đều biết rằng cây cối phát triển rất mạnh có thể trở nên quá rậm rạp không kiểm soát, phá vỡ đi thiết kế ban đầu của khu vườn. Vì vậy hãy dành thời gian quan tâm đến khu vườn của bạn.
Ở những vùng nhiệt đới, thời điểm làm vườn tốt nhất là vào sáng sớm, trước khi nhiệt độ và độ ẩm tăng cao. Hãy dạo quanh khu vườn mỗi ngày, việc này giúp bạn nạp thêm năng lượng thiên nhiên trong lành, tinh thần thoải mái, đồng thời dành sự chú ý để biết trạng thái hiện tại của khu vườn như thế nào, từ đó có cách chăm sóc chúng một cách thích hợp nhất.
Luôn dọn tỉa những lá nâu, lá kém sức sống và hoa tàn để khu vườn lúc nào cũng trong trạng thái dồi dào, xanh mướt. Cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng để đảm bảo cho sự phát triển tươi tốt của của các loại thực vật trong vườn. Phân chuồng hoại mục, phân hữu cơ được bón định kỳ là cách tuyệt vời để duy trì sự sống cho cây xanh. Chúng đáp ứng nguồn thức ăn phong phú, các chất dinh dưỡng, giữ độ ẩm trong đất để giữ cho cây phát triển một cách khỏe mạnh, duy trì chu trình phát triển tự nhiên của cây.
Vẻ ngoài hoang dã rừng rậm là yếu tố không thể đặc trưng hơn của vườn nhiệt đới, tuy nhiên bạn cần giữ những cây lớn đủ gần với lối đi tạo cảm giác bao bọc vừa đủ, tránh trường hợp giữ tán cây quá lớn hoặc để chúng quá gần đến mức che lấp cả lối đi.
Tạo và chăm sóc một khu vườn nhiệt đới, cần nhiều sự kiên nhẫn và nhạy cảm, đồng thời hãy cẩn thận chọn lựa những loại cây và vật liệu phù hợp, có sẵn ở địa phương, để tạo nên một khu vườn đặc trưng, hài hòa, thuận phát triển nhất.
Theo TC Kiến Trúc & Đời Sống số 179
