Sống thọ hơn nhờ vượt qua nghịch cảnh

Phát hiện này bắt nguồn từ một nghiên cứu chuyên sâu của các nhà khoa học Đại học Tôn Dật Tiên (Trung Quốc), được công bố trên tạp chí mở BMJ Mental Health.

Người có khả năng phục hồi cao có thể sống lâu

Yếu tố “phục hồi”, được khoa học gọi là khả năng phục hồi tinh thần, là một quá trình năng động và tích cực hơn chúng ta tưởng. Ngày càng có thêm bằng chứng chỉ ra nhiều yếu tố ảnh hưởng khác nhau như giới tính, tình trạng sức khỏe và thậm chí là gen chi phối phản ứng của cơ thể với căng thẳng. Những yếu tố này góp phần vào khả năng phục hồi, định hình khả năng này qua các giai đoạn khác nhau của cuộc sống.

Khi chúng ta già đi, khả năng vượt qua khó khăn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các tình trạng bệnh lý lâu dài và khả năng khuyết tật phổ biến. Không thể phủ nhận rằng việc phục hồi cơ và tim sau một cơn ốm hoặc chấn thương được coi là dấu hiệu của quá trình lão hóa chậm và giảm nguy cơ tử vong. Tuy nhiên, vẫn chưa biết liệu khả năng phục hồi tinh thần có siêu năng lực tương tự hay không?

Các nhà khoa học đã khai thác rất nhiều thông tin từ Nghiên cứu về Sức khỏe và Nghỉ hưu (HRS), một dự án diễn ra từ năm 1992, trong đó theo dõi những người ở Mỹ từ 50 tuổi trở lên.

Các nhà nghiên cứu đặc biệt xem xét các tập dữ liệu trong giai đoạn 2006 – 2008 vì giai đoạn này lần đầu tiên bao gồm các câu hỏi thăm dò khả năng phục hồi tinh thần. Để phân tích, họ chọn 10.569 người tham gia với dữ liệu đầy đủ. Độ tuổi trung bình của người tham gia là 66 và phụ nữ chiếm 59%.

Đánh giá khả năng phục hồi tinh thần

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng một thang đo được công nhận để đánh giá khả năng phục hồi tinh thần, xem xét các phẩm chất biểu thị sức mạnh, như sự kiên trì, bình tĩnh, độc lập và hiểu rằng một số thử thách nhất định phải được đối mặt một mình. Điểm phục hồi dao động từ 0 đến 12, với điểm trung bình trên toàn bộ mẫu là 9,18.

Những người tham gia được theo dõi cho đến khi họ qua đời hoặc đến tháng 5/2021. Trong khoảng thời gian theo dõi trung bình là 12 năm, 3.489 cá nhân đã qua đời.

Khi được phân loại đều thành 4 nhóm (25%), điểm phục hồi có liên quan trực tiếp đến cơ hội sống thêm 10 năm nữa. Những người đạt điểm ở nhóm cuối có tỷ lệ sống thêm là 61%, trong khi những người ở nhóm giữa có tỷ lệ sống thêm là 72% – 79%.

Những người nằm ở nhóm trên cùng có tỷ lệ sống thêm 10 năm lên tới 84%. Đi sâu hơn, những người nhóm này được phát hiện có khả năng tử vong trong thập kỷ tới ít hơn 53% so với những người ở nhóm cuối.

Sau khi điều chỉnh theo giới tính, chủng tộc, tình trạng hôn nhân và chỉ số khối cơ thể (BMI), mối liên hệ trên vẫn vững chắc, mặc dù nó đã giảm xuống còn 46% và 38% sau khi xem xét các thói quen về sức khỏe và lối sống.

Nhìn chung, người có khả năng phục hồi cao hơn có tỷ lệ tử vong thấp hơn đáng kể. Người có điểm phục hồi ở nhóm 2 có tỷ lệ tử vong thấp hơn 20%, người có điểm phục hồi ở nhóm 3 có tỷ lệ tử vong thấp hơn 27% và người có điểm phục hồi ở nhóm cao nhất có tỷ lệ tử vong thấp hơn 38% so với người có điểm phục hồi ở nhóm cuối.

Tuy nhiên, đây là nghiên cứu quan sát, vì vậy chưa thể đưa ra ngay kết luận về nguyên nhân và kết quả. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu đã không tính đến ảnh hưởng tiềm ẩn của các yếu tố nội tiết tố, di truyền hoặc tác động của nghịch cảnh thời thơ ấu. Họ cũng dựa vào dữ liệu ban đầu, nghĩa là những thay đổi trong thời gian theo dõi không được đưa vào phân tích.

Các nhà nghiên cứu lưu ý, nhiều yếu tố như cảm xúc tích cực, sức khỏe tự đánh giá và hài lòng với sự hỗ trợ xã hội… đã được xác định là những yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng phục hồi tâm lý.

Cụ thể, kích hoạt những cảm xúc tích cực trên có thể tăng cường tác dụng bảo vệ từ khả năng phục hồi tâm lý và giảm thiểu tác động tiêu cực của nghịch cảnh tích tụ đối với sức khỏe tâm thần. Vì vậy, nếu trong cuộc sống bạn gặp phải trở ngại, hãy nhớ nỗ lực vượt qua vì điều đó có thể giúp bạn sống lâu hơn.