“Xó bếp” là một cụm từ trong dân gian chỉ về một nơi chốn trong ngôi nhà ở, một khu vực chức năng mà ngôi nhà nào cũng có – mang ý nghĩa hạ thấp, chế giễu. Thực tế, ngày trước thì bếp cũng đúng là như vậy. Bếp thường được đặt vào… xó, và hầu như không được đầu tư chăm chút. Bếp là chỗ xấu, chỗ bẩn, không được coi trọng. Nhưng nay trong những ngôi nhà mới ở đô thị, “xó bếp” đã thay đổi, lột xác để trở thành một không gian quan trọng và thẩm mỹ của ngôi nhà.

Cách mạng cho nhà bếp
Vai trò của bếp đã được đề cao, tôn trọng đúng với bản chất của nó. Với ngôi nhà hiện đại, bếp đã mang vai trò, tính chất quan trọng hơn, khác biệt so với bếp ngày xưa. Bếp là một không gian sinh hoạt chung của gia đình, kết nối với các không gian khác, đặc biệt là phòng ăn, phòng khách. Bếp ngày càng được chú trọng, đầu tư nhiều hơn. Bếp hiện đại là một không gian, phòng chức năng đòi hỏi các yếu tố vệ sinh, thẩm mỹ (thậm chí ở mức độ cao), không còn là xó bếp nữa. Sự đổi thay ấy có thể nhìn thấy ở nhiều góc độ, nội dung của không gian bếp.
Vị trí: Đương nhiên, vị trí bếp không còn ở xó nữa. Nếu coi phòng khách là bộ mặt gia đình thì bếp là trái tim. Vì lẽ đó, bếp luôn được đặt ở vị trí trung tâm, trang trọng, thuận tiện nhất cho việc sử dụng và khai thác vẻ đẹp thẩm mỹ. Phòng bếp thường được kết hợp cùng phòng ăn, bàn ăn và có sự kết nối, liên thông với không gian sinh hoạt chung. Vị trí của phòng bếp cũng cần những ưu tiên về chiếu sáng, thông thoáng và thuận tiện cho hệ thống kỹ thuật (điện, cấp – thoát nước). Diện tích cần đảm bảo tối thiểu cho hệ thống tủ bếp với dây chuyền nấu bếp: tủ lạnh – chậu rửa – bếp nấu- bàn soạn. Trong trường hợp khu vực phòng bếp không đủ diện tích đặt bàn thì bàn ăn có thể đặt ở không gian kế bên, có thể là phòng sinh hoạt chung hoặc không gian trung chuyển. Với đại đa số, bếp còn rất quan trọng ở yếu tố hướng trong phong thủy đối với gia chủ. Vì vậy, vị trí phòng bếp trong tổng thể ngôi nhà và hướng bếp nấu luôn được coi trọng, cân nhắc. Có thể nói vị trí là yếu tố quan trọng nhất của bếp và là sự đổi thay lớn nhất từ… “xó bếp”.
Hệ thống kỹ thuật: Bếp ngày nay đòi hỏi một loạt các hệ thống kỹ thuật, liên quan tới cấu trúc và các thiết bị sử dụng trong bếp. Bếp cần nước cấp cho chậu rửa, cần nguồn điện cho bếp điện, bếp từ, tủ lạnh, máy sấy bát, lò vi sóng, lò nướng, máy hút mùi… và hệ thống chiếu sáng. Bếp cũng cần hệ thống thông gió, thông hơi để vệ sinh và tiện nghi trong sử dụng. Bếp cần hệ thống thoát nước thải… Hệ thống kỹ thuật trong bếp không quá phức tạp nhưng rất quan trọng không thể thiếu và luôn được tính toán cụ thể trong bản thiết kế ngôi nhà.
Hệ thống tủ bếp và thiết bị: Từ bếp không có hệ thống tủ kệ, từ bếp xây gạch đổ bản bê tông tới tủ bếp bằng gỗ mặt đá cũng là một sự thay đổi. Hệ thống tủ bếp là thành phần quan trọng nhất trong không gian phòng bếp, là phần nội thất không thể thiếu trong những căn bếp hiện đại. Hệ thống tủ bếp là phần chính tạo nên cấu trúc không gian bếp và định hình phong cách nội thất. Hệ thống tủ bếp làm thay đổi cách thức, tư thế chế biến, nấu nướng đồ ăn và thiết lập nên một hệ thống kho chứa hoàn toàn khác với kho bếp ngày xưa. Tủ bếp là nơi định vị các thiết bị bếp như bếp nấu, máy hút mùi, chậu rửa… cũng là bàn gia công khi làm bếp. Tủ bếp được làm bằng nhiều loại vật liệu, nhưng phổ biến là gỗ, mặt đá. Đi liền với tủ bếp là rất nhiều loại phụ kiện kim khí – những sản phẩm công nghệ mới như bản lề, tay kéo, ray trượt, tay nâng thủy lực, các loại kệ giá trong hộc tủ. Và cuối cùng là các loại thiết bị trong nhà bếp. Phổ biến và cần thiết nhất là các loại bếp (bếp ga, bếp điện, bếp từ), máy hút mùi, tủ lạnh. Ngoài ra còn có rất nhiều các thiết bị khác như lò vi sóng, lò nướng, máy rửa bát, máy nghiền rác, bình nước nóng, máy lọc nước… cũng có thể hiện diện trong bếp. Chi phí cho hệ thống tủ bếp (cùng các thiết bị, phụ kiện liên quan) chiếm phần lớn giá trị đầu tư cho không gian bếp.
Vật liệu hoàn thiện, trang trí nội thất: Đương nhiên, với một căn bếp hiện đại, tiện nghi thì cũng được đầu tư tương xứng về vật liệu hoàn thiện, trang trí nội thất để xứng đáng với vị trí, vai trò của một không gian nhiều ý nghĩa. Đó là các loại vật liệu lát sàn, ốp tường (tại vị trí cần ốp để đảm bảo vệ sinh), hệ thống chiếu sáng, các giá kệ trang trí, tủ đựng ly cốc, tủ rượu (có thể rời, không liền với hệ thống kệ – tủ bếp). Các loại vật liệu hoàn thiện rất đa dạng về chất liệu, màu sắc… Và một điểm mới nữa, cũng là sự thay đổi trong phương thức sinh hoạt; đó là bộ bàn ghế ăn – thay cho cách thức ăn ngồi trên sàn truyền thống. Bộ bàn ghế ăn là vật dụng, thành phần không thể thiếu trong không gian của bếp, có thể đặt ngay trong phòng bếp hay kế bên. Bộ bàn ghế ăn cũng có vai trò, giá trị thẩm mỹ tô điểm và làm hoàn thiện không gian nội thất của bếp.

Nơi của quý bà
Bếp bây giờ không phải là “xó bếp” nữa, mà là một phòng chức năng quan trọng, một không gian sinh hoạt của cả gia đình; là nơi mà các thành viên trong nhà có thể gặp nhau nhiều nhất, đầy đủ nhất. Và bếp cũng là một “không gian riêng” của người phụ nữ, với thiên chức của họ. Bếp là nơi của quý bà, là nơi mà người phụ nữ có thể tận hưởng cuộc sống và niềm hạnh phúc trong vai trò một người nội trợ, chăm sóc gia đình; cùng với sự giải phóng sức lao động bởi thiết bị và công nghệ hiện đại.
Có nhiều điều thay đổi nơi “xó bếp” nhưng có một điều không đổi. Đó là bếp vẫn là nơi chỗ của người phụ nữ. Và vì vậy, một căn bếp tiện dụng phải được sự “thẩm định” của người phụ nữ là chủ nhân của căn bếp ấy.
Bình thường, khi xây nhà, người đàn ông trong gia đình thường đóng vai ông chủ, là người làm việc với kiến trúc sư và các nhà thầu. Tuy nhiên, với không gian bếp cần thận trọng. Có thể, về mặt tính cách – giới tính, người phụ nữ ít và ngại cập nhật những thông tin mới, công nghệ mới; họ hay làm và hướng về những cách cũ, quen thuộc. Có thể trong quá trình xây nhà người phụ nữ tin tưởng vào người đàn ông, nhưng khi sử dụng căn bếp lại trở thành vấn đề. Nhiều căn bếp long lanh, hoành tráng được làm ra (theo cách nhìn, cách nghĩ của người đàn ông) lại không làm thỏa mãn và thích thú với phụ nữ. Mỗi người phụ nữ có cách thức làm bếp, có nhu cầu sử dụng, sinh hoạt gắn liền với bếp riêng, và không giống như suy nghĩ của đàn ông. Vậy nên cần thiết phải nắm bắt được nhu cầu và tâm lý ấy, cũng như tham khảo ý kiến của “quý bà” .
Thực tế cũng cho thấy, cho dù có sự thay đổi nơi phòng bếp; thì nhiều người phụ nữ vẫn có những thói quen cũ. Ví như việc đi chợ xanh, mua đồ tươi sống về chế biến, thay cho việc đi siêu thị mua đồ hộp hay đồ đông lạnh; thì nhất thiết phải có chỗ chứa đựng thích hợp. Một con gà sống, một con cá còn tươi… đương nhiên cần nơi chế biến. Khi ấy, một sàn ướt nơi bếp có thể cần thiết hơn một tủ rượu. Rất nhiều căn bếp có các ô hộc với những kệ giá thiết kế rất khoa học, sử dụng nhiều phụ kiện bằng inox đắt tiền nhưng lại gây phiền toái cho người nấu bếp vì thủ tục lấy ra cất vào rất máy móc và mất thời gian. Với nhiều người, khi nấu bếp, mọi thứ cứ bày ra bàn bếp là tiện nhất.
Bếp, trước hết là để nấu. Bếp cần phải được sử dụng hiệu quả đúng chức năng của nó; rồi sau mới là để ngắm nhìn hay phô diễn, dù ai cũng muốn có bếp đẹp. Vì vậy, nơi của quý bà cần được thiết kế trên tinh thần ấy, đúng với nơi chốn dành cho thiên chức người phụ nữ.
Nguồn: ktds.vn
https://ktds.vn/doi-thay-noi-xo-bep
Bệnh viện Hạnh Phúc
Bệnh viện Hạnh Phúc