Lão hóa da là một quá trình diễn biến sinh học, mang tính tất yếu và không thể đảo ngược. Quá trình này chịu tác động của nhiều yếu tố nội và ngoại sinh. Khác với sự ẩn giấu từ bên trong của các cơ quan khác, những triệu chứng của lão hóa da được nhận biết bằng mắt thường và là biểu hiện sự già đi của cơ thể được quan tâm nhiều nhất.
Các triệu chứng của lão hóa da
Da khô dần, kém đàn hồi, chùn nhão. Từ đó, xuất hiện các nếp nhăn nhỏ và cạn ở vùng da quanh mắt, thường được gọi là vết chân chim cũng như các rãnh sâu hình thành giữa mũi và má, do sự chùng xuống của da và lâu dần trở thành nếp gấp.
Ngoài ra còn có các bất thường về màu sắc như nổi nhiều nốt ruồi đen và nốt ruồi son, các đốm nâu, các đốm trắng. Da cũng dễ bị bầm máu khi va chạm (nhất là vùng cẳng tay) , có các kén bã trên mặt, các đốm dày sừng hoăc xuất hiện thêm nhiều khối u,…
Nguyên nhân gây lão hóa da
Nguyên nhân gây lão hóa da được giải thích bằng nhiều thuyết khác nhau từ cả bên trong và bên ngoài cơ thể.
Các thuyết di truyền, thuyết gốc tự do, nội tiết, quá trình dị hóa,… cho thấy sự lão hóa da đi chung cùng các nguyên nhân được mặc định cho sự già nua của sinh vật.
Sự tiếp xúc với ánh sáng mặt trời cho biểu hiện lão hóa da nhanh và nhiều hơn. Tia cực tím sản sinh ra các gốc tự do, gây phá hủy tế bào và các thành phần nâng đỡ cho da (collagen, elastin, fibronectin,…), nên là thủ phạm gây ra sự lão hóa da do quang học. Những nghiên cứu gần đây cho thấy sự già của da còn do tác động của cả tia hồng ngoại.
Các thói quen xấu như cau mày, nháy mắt, nhướng trán lâu dần làm hình thành các nếp nhăn cho da. Lối sống cũng liên quan đến lão hóa da thông qua chế độ ăn, tác hại của thuốc lá, nghiện rượu,… Chất nicotine trong khói thuốc lá là một yếu tố thúc đẩy sự lão hóa, những người hút thuốc thường già nhanh hơn những người không hút.
Làm thế nào để da chậm già?
Quá trình lão hóa diễn ra ở mọi cơ quan trong cơ thể như sự mặc định. Tuy nhiên nếu thực hiện tích cực một số biện pháp, chúng ta có thể trì hoãn quá trình này.
- Tránh nắng
Hạn chế ra nắng vào những giờ tia cực tím xuống mặt đất cao nhất (từ 10h sáng đến 15h chiều) và thoa kem chống nắng hoặc dùng vải để che nắng là những việc làm thiết thực giúp duy trì sự trẻ đẹp cho làn da.
Phơi nắng quá mức sẽ làm da lão hóa nhanh, đen sạm hơn và là nguy cơ gia tăng một số bệnh da như mụn, nám, tàn nhang, lupus đỏ, viêm da ánh sáng,… thậm chí có thể gây ra ung thư da. Tác động của tia tử ngoại trên da sẽ tích lũy dần theo thời gian. Do đó, thoa kem chống nắng là biện pháp bảo vệ da tích cực nhất.
Bạn cần thoa kem chống nắng 30 phút trước khi ra nắng ở những vùng da cần bảo vệ, thoa lập lại sau mỗi 2 giờ hoặc khi xuống nước, khi đổ mồ hôi nhiều làm trôi lớp kem chống nắng cũ.
Nên chọn sản phẩm có chỉ số chống nắng SPF từ 30 và PA từ +++ trở lên. Lượng kem cần dùng cho toàn cơ thể là 25g – 30g (khoảng sáu muỗng cà phê) và cho mặt là 2,5g (hơn nửa đốt ngón tay).
Cần thoa kem chống nắng kể cả khi ít nắng, hoặc lúc bạn đang ở trong bóng râm.
Chất polypodium leucotomos được uống trước khi ra nắng 1 giờ cũng giúp làm giảm tác hại xấu trên da từ tia nắng. Chất này có thể sử dụng riêng lẻ hoặc được phối hợp với nhiều chất khác tạo thành các viên uống đẹp da.
- Giữ ẩm
Da được ẩm sẽ mịn màng hơn, giảm triệu chứng căng, rát, ngứa, tróc vẩy và giảm nhăn một cách cơ học.
Không chỉ dùng kem dưỡng ẩm, chúng ta cần hạn chế các việc làm gây khô da như tắm rửa với nước quá nóng, sử dụng nhiều chất tẩy rửa, sinh hoạt nhiều trong phòng lạnh, nhiều gió,…
- Thực hiện nếp sống lành mạnh, giữ tinh thần thoải mái cùng chế độ ăn giảm đường, ít năng lượng, nên ăn nhiều cá chứa chất béo (như cá hồi, cá tuyết, cá trích…), bổ sung các nguồn thực phẩm nhiều chất chống oxy hóa như vitamin E, C, chất bêta-carotene, selenium,… là những việc làm tích cực cho sức khỏe của cả cơ thể và da.
Những nghiên cứu gần đây cho thấy các ô nhiễm từ không khí (khói thuốc lá, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, các hydrocarbon thơm đa vòng, các oxides,…) đều có ảnh hưởng xấu trên da. Tránh xa khói thuốc, bảo vệ da khỏi tác hại của sự ô nhiễm cũng góp phần giúp da trẻ lâu.
Bạn cũng nên chú ý loại bỏ các động thái như cau mày , nhướng trán, nháy mắt , chống cằm để giảm các nếp nhăn da không do tuổi.
BS Võ Thị Bạch Sương
Phòng khám Chăm sóc da BV ĐH Y Dược
Theo Tạp chí Sức Khỏe – khoe24h.vn
