Trong bối cảnh văn hóa đọc đang dần được khơi dậy mạnh mẽ, việc quay về với các giá trị văn học truyền thống – đặc biệt là văn học cung đình – trở nên cấp thiết và có ý nghĩa. Hướng tới điều đó, buổi giới thiệu sách “Thơ Hoàng đế Thiệu Trị – Đỉnh cao nghệ thuật ngôn từ” sẽ là dịp hiếm có để độc giả và những người yêu mến văn hóa, văn học được tiếp cận một chân dung đặc biệt trong lịch sử thi ca Việt Nam: Hoàng đế Thiệu Trị, vị vua thi sĩ với tư duy sâu sắc và tinh thần sáng tạo đậm tính học thuật.
Tác phẩm được biên soạn và trình bày bởi tác giả Nguyễn Phước Hải Trung – Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, người đã dành nhiều năm tìm hiểu và nghiên cứu kho tàng thơ Hán Nôm cung đình. Qua cuốn sách, ông dẫn dắt người đọc bước vào thế giới thơ ca phong phú và độc đáo của một vị quân vương không chỉ biết làm thơ, mà còn nghĩ về thơ, lý giải thi pháp và sử dụng thơ như một công cụ giáo hóa và trị quốc.
Thiệu Trị – Vị vua thi sĩ và học giả đích thực
Hoàng đế Thiệu Trị (1807–1847), vị vua thứ ba triều Nguyễn, từ lâu đã được giới nghiên cứu nhìn nhận như một hiện tượng văn học độc đáo. Không chỉ bởi số lượng thơ ông để lại – với hơn 5000 trang trong bộ “Ngự chế thi tập” – mà còn bởi chiều sâu tư tưởng và phong cách sáng tạo đậm tính cá nhân. Ông là người sáng tác nhiều thể thơ nhất Việt Nam, đồng thời tự mình sáng tạo nhiều thể cách thi ca mới mà chưa từng có tiền lệ trong văn học trung đại.
Thơ với Thiệu Trị không phải là một trò tiêu khiển của bậc đế vương nhàn rỗi, càng không chỉ là nghệ thuật để ngâm vịnh. Trái lại, ông xem thơ như một phương tiện biểu đạt đạo lý, thể hiện lý tưởng trị quốc và khẳng định học vấn. Trong thơ ông thấp thoáng lý tưởng đạo Nho, tinh thần học thuật, và cả thái độ duy lý hiếm thấy khi nhìn nhận về văn chương cổ truyền.
Ông không chỉ làm thơ, mà còn phát biểu về thơ, bình xét về thi pháp và lý giải nghệ thuật thi ca như một học giả thực thụ. Những luận điểm của ông trong thơ và các phát biểu liên quan đến văn học cho thấy một tư duy lý luận rõ ràng, sắc bén – điều mà rất ít cây bút trung đại đạt được, đặc biệt là một vị vua.
Một công trình nghiên cứu công phu từ đam mê và kinh nghiệm
Tác giả Nguyễn Phước Hải Trung – người biên soạn và giới thiệu cuốn sách – không phải là cái tên xa lạ trong giới nghiên cứu văn học Hán Nôm. Cách đây 23 năm, ông đã từng gây chú ý với cuốn sách đầu tay mang tên “Chơi chữ Hán Nôm – Những bài thơ độc đáo”, ghi dấu ấn với những khám phá tinh tế về nghệ thuật sử dụng chữ nghĩa của người xưa.
Tiếp cận được trọn bộ “Ngự chế thi tập” của vua Thiệu Trị (gồm sơ tập đến tứ tập), tác giả dần bị cuốn vào thế giới thơ ca của nhà vua. Sự phong phú, đa dạng và đầy phá cách trong hình thức thể loại cũng như chiều sâu tư tưởng trong từng bài thơ khiến ông không khỏi choáng ngợp, ông bắt đầu hành trình khám phá toàn diện về “chân dung thơ” của vị hoàng đế thi sĩ.
Cuốn sách “Thơ Hoàng đế Thiệu Trị – Đỉnh cao nghệ thuật ngôn từ” là kết quả của hành trình ấy. Qua đó, tác giả trình bày một cái nhìn khái quát và hệ thống về những đặc điểm nổi bật của Thiệu Trị với tư cách là một nhà thơ:
– Đó là người làm nhiều thơ nhất nước Việt Nam đến thời điểm hiện nay;
– Đó là người sáng tác vận dụng nhiều thể thơ nhất thời trung đại;
– Đó là người sáng tạo nhiều thể thơ nhất trong văn chương thời trung đại;
– Đó là người đề vịnh nhiều nội dung chủ đề nhất trong sáng tác của mình;
– Đó là người suy tư, trăn trở nhiều nhất về sáng tác thi phú qua nhiều
Những điều này chứng minh Thiệu Trị là một hiện tượng chưa từng có trong lịch sử thi ca dân tộc – một vị vua làm thơ như học giả, mà cũng suy tư như nhà phê bình chuyên nghiệp.
Một sự kiện văn hóa – học thuật đáng mong chờ
Sự kiện giới thiệu sách do công ty cổ phần Sách Thái Hà phối hợp cùng Khoa Xã hội và Nhân văn trường Đại học Văn Lang và tác giã Nguyễn Phước Hải Trung tổ chức chương trình giới thiệu sách và giao lưu tác giả, đây không chỉ là dịp để ra mắt một công trình nghiên cứu đặc sắc, mà còn là cơ hội để khán giả khám phá lại giá trị của văn học cung đình, thi ca Hán Nôm, và tinh thần học thuật của người xưa.
Với sự chia sẻ trực tiếp từ tác giả – người đã dành nhiều năm miệt mài giải mã di sản thơ ca của Thiệu Trị – buổi giao lưu sẽ đưa độc giả đi qua hành trình khám phá không chỉ một tập thơ, mà cả một tư tưởng nghệ thuật mang tầm học giả
Thân mời quý độc giả, học giả, sinh viên và những người yêu mến văn học đến tham dự và cùng nhau chiêm nghiệm vẻ đẹp sâu lắng, trí tuệ và tinh tế của thơ Hoàng đế Thiệu Trị – đỉnh cao nghệ thuật ngôn từ.
- Thời gian: 9h00-11h00, thứ Bảy ngày 27/09/2025
- Địa điểm: Thư viện Khoa học Tổng hợp TP.HCM
Số 69 Lý Tự Trọng, P.Bến Thành, Tp.HCM
- Diễn giả: Tác giả Nguyễn Phước Hải Trung – Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế
Sách Thái Hà
