(Phunuhiendai.vn) – Bệnh Cúm mùa là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây qua đường hô hấp và gây ra bởi 2 phân tuýp vi-rút Cúm A/H1N1, A/H3N2 và 2 dòng vi-rút Cúm B/Yamagata, B/Victoria. Trên thế giới, ở các nước vùng ôn đới, Cúm mùa thường xảy ra vào mùa Đông-Xuân (tháng 11-12 đến tháng 2-3 năm sau ở Bắc bán cầu và tháng 5 – tháng 9 ở Nam bán cầu). Ở các nước vùng nhiệt đới như Việt Nam, Cúm mùa có thể xảy ra quanh năm. Bệnh Cúm mùa có thể gây biến chứng nguy hiểm; thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Bất kỳ ai cũng có thể nhiễm Cúm mùa (kể cả những người khỏe mạnh) và các biến chứng do Cúm gây ra có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, nhập viện và tử vong chủ yếu xảy ra ở nhóm nguy cơ cao bao gồm: người lớn tuổi (trên 65 tuổi), người có bệnh lý nền mạn tính (như tim mạch, hen, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính – COPD, đái tháo đường…), phụ nữ mang thai và trẻ em dưới 5 tuổi.8
Số liệu về tác động và gánh nặng liên quan đến Cúm mùa:
- Tỷ lệ mắc bệnh hàng năm ước tính là 5% –10% ở người lớn và 20% –30% ở trẻ em9.
- Tại Việt Nam, trong năm 2019 ghi nhận 408.907 trường hợp mắc Cúm10
Cách đơn giản và hiệu quả để phòng ngừa bệnh Cúm và giảm nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm do Cúm gây ra, là tiêm ngừa Cúm hằng năm.
Ngày 17.02.2022, Hội Y học Dự phòng Việt Nam tổ chức buổi tọa đàm báo chí với chủ đề “Cúm mùa và tầm quan trọng của việc tiêm ngừa cúm trong bối cảnh Covid-19”, với sự tài trợ của công ty TNHH Sanofi-Aventis Việt Nam (thuộc Tập đoàn Sanofi của Pháp) vào ngày 17.08.2022.
Buổi tọa đàm cung cấp các thông tin nhằm mục đích nâng cao nhận thức của cộng đồng về bệnh Cúm mùa và gánh nặng của bệnh Cúm, đặc biệt khi tỷ lệ tiêm ngừa Cúm tại Việt Nam hiện nay còn thấp.
Tham gia chia sẻ thông tin, trao đổi tại buổi Tọa đàm có PGS.TS.BS. Cao Hữu Nghĩa – Giảng viên Trung tâm Đào tạo, Viện Pasteur Tp. Hồ Chí Minh và BS. CKI. Bạch Thị Chính – Giám đốc Y khoa, Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC.
Tọa đàm do Hội Y học Dự phòng Việt Nam thực hiện, được tài trợ bởi công ty Sanofi – Aventis Việt Nam (thuộc tập đoàn Sanofi – Pháp) nhằm cung cấp thông tin quan trọng về bệnh Cúm mùa và biện pháp phòng ngừa hiệu quả
Cúm mùa không chỉ là bệnh lý đường hô hấp thông thường, mà còn là tác nhân gây trầm trọng hơn các bệnh lý nền khác như bệnh lý tim mạch (tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ), thậm chí dẫn đến tử vong. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hằng năm có khoảng 1 tỷ ca mắc Cúm mùa với 3-5 triệu ca bệnh nặng; trong đó có đến 650,000 ca tử vong trên toàn thế giới (tương đương 01 phút có 01 người tử vong vì Cúm). Hầu hết trường hợp tử vong liên quan tới Cúm xảy ra ở người cao tuổi (> 65 tuổi)1.
“Ai cũng có thể nhiễm Cúm và biến chứng do Cúm mùa gây ra có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào. Biến chứng Cúm mùa có thể gây ra tình trạng viêm phổi, viêm tai giữa, viêm cơ tim, làm trầm trọng hơn bệnh lý đang có ở trẻ em; và góp phần làm suy giảm chức năng hoặc khiến cho người lớn tuổi không thể hồi phục trở lại với đủ chức năng trước đó khi đã qua khỏi nhiễm trùng. Bên cạnh đó, Cúm mùa có thể thúc đẩy, châm ngòi cho các đợt nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não ở những bệnh nhân đã có tình trạng xơ vữa động mạch” – PGS.TS.BS. Cao Hữu Nghĩa – Giảng viên Trung tâm Đào tạo, Viện Pasteur Tp. Hồ Chí Minh
Theo chia sẻ từ các chuyên gia, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 hiện nay, nhiều người còn lơ là, chủ quan trong phòng ngừa Cúm vì cho rằng Covid-19 và Cúm là giống nhau. Tuy nhiên đây là hai bệnh khác nhau do các vi-rút khác nhau gây ra2. WHO nhận định rằng khi đại dịch Covid-19 vẫn còn tiếp tục có những diễn biến phức tạp, ít người tiếp xúc với vi-rút đường hô hấp theo mùa, thì khả năng miễn dịch của quần thể giảm và nguy cơ bùng phát dịch bệnh Cúm có thể sẽ tăng lên đáng kể3.
BS CKI. Bạch Thị Chính – Giám đốc Y khoa, Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC chia sẻ:
“Đặc trưng của vi-rút Cúm là thay đổi rất nhanh. Do đó, để bảo đảm sự tương thích giữa chủng vi-rút Cúm có trong vắc xin và chủng vi-rút Cúm lưu hành trong thực tế, thành phần của vắc-xin Cúm sẽ được cập nhật hàng năm dựa trên khuyến cáo về công thức vắc-xin Cúm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Chính vì lí do đó, Bộ Y tế Việt Nam cũng như các tổ chức y tế lớn trên thế giới đều khuyến cáo nên tiêm ngừa Cúm hằng năm để chủ động bảo vệ tốt nhất khỏi bệnh Cúm mùa”.
BS CKI. Bạch Thị Chính – Giám đốc Y khoa, Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC chia sẻ về khuyến cáo của các Tổ chức
Các cơ quan y tế trên thế giới (WHO, US-CDC) và Bộ Y tế Việt Nam khuyến cáo: Tiêm vắc-xin Cúm hằng năm là biện pháp hiệu quả để phòng ngừa nhiễm Cúm và tránh các biến chứng nặng do Cúm gây ra4,5,6. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp như hiện nay, việc tiếp tục tiêm phòng Cúm hàng năm vẫn rất quan trọng để đảm bảo khả năng miễn dịch của quần thể, giúp giảm nguy cơ nhiễm Cúm, từ đó giảm nguy cơ đồng nhiễm Cúm và Covid-19. Ngoài ra, tiêm ngừa Cúm cũng giúp giảm nguy cơ nhập viện do Cúm, hạn chế quá tải hệ thống y tế vốn đang chịu nhiều áp lực từ Covid-19, và đồng thời cũng giúp giảm số ca tử vong do bệnh truyền nhiễm, trong đó có cả Cúm và Covid-197.
Các diễn giả giải đáp về mối liên hệ của Cúm mùa và Covid-19, vấn đề được nhiều người quan tâm hiện nay
Vắc-xin cúm mùa tại Việt Nam
Hiện nay, tại Việt Nam đang lưu hành vắc-xin Cúm mùa tam giá (3 chủng) và vắc-xin Cúm mùa tứ giá (4 chủng):
- Vắc-xin Cúm mùa tam giá (3 chủng) – có chứa kháng nguyên của 2 phân tuýp vi-rút Cúm A và 1 trong 2 dòng vi-rút Cúm B
- Vắc-xin Cúm mùa tứ giá (4 chủng) – chứa kháng nguyên của cả 2 phân tuýp vi-rút Cúm A và 2 dòng vi-rút Cúm B. Vì sự lưu hành của vi-rút Cúm B rất khó dự báo chính xác. Do đó, vắc-xin Cúm mùa tứ giá có thể cung cấp sự bảo vệ rộng hơn đối với các dòng vi-rút Cúm B so với vắc-xin Cúm mùa tam giá. 11
Trang Nguyễn
Thông tin tham khảo
- Influenza (Seasonal). Fact SheetNo.211 http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs211/en/
- https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/question-and-answers-hub/q-a-detail/coronavirus-disease-covid-19-similarities-and-differences-with-influenza
- https://www.who.int/news-room/q-a-detail/coronavirus-disease-(covid-19)
- Quyết định số 2078/QĐ-BYT ngày 23/6/2011 của Bộ Y tế Việt Nam
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/influenza-(seasonal)
- https://www.cdc.gov/flu/prevent/index.html
- https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/question-and-answers-hub/q-a-detail/coronavirus-disease-covid-19-similarities-and-differences-with-influenza
- https://www.cdc.gov/flu/about/keyfacts.htm
- https://www.who.int/immunization/monitoring_surveillance/burden/vpd/WHO_SurveillanceVaccinePreventable_09_Influenza_R1.pdf?ua=1
- https://moh.gov.vn/thong-cao-bao-chi/-/asset_publisher/kp1jYbzNp2X6/content/thong-tin-bao-chi-chu-ong-phong-chong-benh-cum-mua
- WHO position paper – November 2012. No. 47, 2012, 87, 461–476
*Nội dung được thực hiện theo ĐKKD của C.A.M Media