Làng tôi có tục lệ nấu xôi gấc đầu năm, đó như một nét đẹp truyền thống tồn tại từ đời này qua đời khác. Bởi xôi gấc được xem như món ăn mang lại may mắn, tài lộc cho cả năm. Màu đỏ của xôi gấc, là màu được yêu thích nhất trong những món ăn đầu năm.
Trái gấc – Ảnh: Internet
Xôi gấc dễ nấu, dễ trang trí theo những hình hài khác nhau như hình trái tim, hình tròn, hình vuông, tùy theo thị hiếu của mỗi gia đình. Xôi gấc vừa là món ăn để thờ cúng gia tiên, vừa là món ăn của ngày đầu năm trong nhiều gia đình Việt.
Cây gấc thuộc loại dễ trồng. Năm trước, khi nhà tôi chưa trồng gấc, mẹ ra chợ mua một quả gấc chín về làm bánh. Khi bổ quả gấc chỉ cần vứt ra vườn một nắm hạt, vài cơn mưa đổ xuống, hạt gấc hút nước nảy mầm lớn lên. Ngoảnh đi ngoảnh lại đã có giàn gấc, và những quả gấc múp míp nặng trĩu trên giàn.
Gấc chín tô điểm cho khu vườn thêm đẹp. Và gấc chín có công dụng chữa được nhiều bệnh. Nhưng xôi gấc, vẫn là món ăn dân dã và mang đậm hương vị truyền thống nhất. Ăn xôi gấc ngày đầu năm vừa ấm bụng, vừa thể hiện một quan niệm tâm linh nào đó về sự may mắn, cát tường.
Giàn gấc trước nhà tươi tốt với những quả xanh đỏ, mẹ tôi thường bắc ghế để hái gấc mang qua nhà hàng xóm biếu mỗi nhà một quả. Mẹ bảo chỉ cần sống có cái tình là đủ lắm rồi. Những quả gấc ấy nếu mang ra phố bán, thì mẹ sẽ có số tiền kha khá để sắm bánh mứt trong nhà nhưng với mẹ thì tình cảm là trên hết.
Mẹ bảo người thành phố chuộng gấc lắm, ăn gấc ngày đầu năm sẽ mang lại may mắn và sức khỏe dẻo dai như ý nghĩa màu đỏ của quả gấc vậy.
Xôi gấc màu đỏ – theo quan niệm dân gian, đây là món ăn mang lại may mắn – Ảnh: Internet
Nấu xôi gấc cũng đơn giản như trồng một cây gấc vậy. Nguyên liệu chính là gạo nếp, và một quả gấc to, chín đỏ. Gạo nếp ngon vuốt sạch, rồi ngâm qua đêm. Sau đó, vuốt lại một lần rồi để trong rổ cho ráo nước. Trộn một ít gia vị vào nếp cho thấm tháp. Gấc thì chọn quả thật chín. Bổ đôi quả gấc, và chọn lấy phần thịt gấc bỏ vào nồi dầm nhuyễn thịt, trộn chung với nếp bỏ hạt.
Sau đó, cho lượng nước vừa phải rồi bắc nồi lên bếp hông cho chín. Nếu quá nhiều nước xôi sẽ nhão và mất ngon. Hành khô cắt nhỏ phi với dầu phụng. Khi dầu phi vừa chín tới, bắc xuống để thật nguội, trộn vào xôi gấc để xôi có độ béo, thơm ngon. Xôi nấu xong, nếu muốn đẹp mắt, thì cho xôi vào những chiếc khung có hình trái tim, hoa lá để tạo ra hình hài theo ý muốn.
Màu đỏ của xôi gấc như một điểm nhấn trong mâm cơm đầu năm. Xôi gấc nằm lặng lẽ, khiêm nhường trong mâm cơm với màu đỏ đặc trưng của mình. Nhiều người quan niệm rằng, xôi gấc mang lại may mắn cho ngày đầu năm, còn với tôi thì màu đỏ của xôi gấc đó như biểu thị tình cảm gia đình.
Thân Thị Thanh Trâm
(Điện Bàn, Quảng Nam)
Theo Giác Ngộ online
